Bezienswaardigheid Nieuwstraat65-67

Gemeentelijk monument

In 1904 is het rechterdeel van dit pand (nummer 67) gebouwd als stoomgraanmaalderij annex pakhuis, in opdracht van Petronella van Beurden. Drie jaar later, in 1907, wordt tegen de linkerzijde van de maalderij een woonhuis gebouwd. De oorspronkelijke maalderij heeft een L-vormig grondplan met een aanbouw waarin de stoommachine staat opgesteld. In 1926 is de maalderij uitgebreid met een ‘nieuw masienkamer’. Kadastrale kaarten uit 1832 en 1886 laten op de plek van het huidige pand een perceel bouwland zien. De eerste bebouwing langs de Nieuwstraat, destijds samen met de Boxtelseweg nog het ‘Boxtelsche Voetpad’ geheten, dateert uit het einde van de negentiende eeuw.

De plattegrond van het woonhuis dat in 1907 is gebouwd is bepaald door de beperkte ruimte op het perceel aan de linkerkant, waarbij bovendien de linker perceelsgrens onder een scherpe hoek ten opzichte van de voorgrens verloopt. De bouwtekening toont een voor- en een (grotendeels onderkelderde) achterkamer, beide voorzien van een schouw tegen de scheidingsmuur met de maalderij.

Rond 1925 wordt het perceel aan de linkerkant uitgebreid met 55 vierkante meter, zodat de keukenaanbouw aan de linkerzijde verbreed kan worden. Deze uitbreiding krijgt een dakschild, waardoor de huidige asymmetrische zadeldakvorm ontstaat. De middelste aanbouw behoort tot het oudste deel van de maalderij, de machinekamer. De direct daarnaast gelegen, hogere en langere aanbouw betreft een nieuwe machinekamer met een zolderverdieping en dateert grotendeels uit 1926.

De bakstenen gevel is opgetrokken in kruisverband. Een bouwnaad tussen het bedrijfsgedeelte en het woonhuis herinnert aan de twee fasen waarin het pand is gebouwd. Bij de voorhoek van het woonhuis zit een bouwnaad vanwege de verschillende kwaliteiten baksteen. Parallel aan de voorgevel ligt een gemetselde stoep, die voor het bedrijfsgedeelte is verhoogd en diende als laadplatform. Het interieur is grotendeels gemoderniseerd.

In 1992 is het pand wederom verbouwd, toen zich een rijwielzaak in de bedrijfsruimte vestigde. De huidige eigenaren hebben in 2010 een vier jaar durende renovatie van zowel het interieur als het exterieur afgerond.

Een stoomgraanmaalderij gecombineerd met een woonhuis is een zeldzaam type bedrijfsgebouw en daarmee als monument van bedrijf en techniek van bijzondere waarde.

Bron

Beschrijving gemeentelijk monument, 1999 + actualisatie uit 2004.